Cemil Meriç'ten tesbitler
"Kanunî'nin bir kanunu var; herkesi toplar ve üzerine yemin ettirir, başta kendisi olmak üzere.. Pâdişah şeriatın uygulayıcısıdır. Şeriatı bilen pâdişahın üstündedir, o da ulemâ. Ulemâ da işlerini askere orduya dayanarak yapar.
"İmparatorluk; 1. Ulemâ, 2. Ordu, 3. Padişah'tan teşekkül eder. Ordu yıkılınca muvazene bozuldu.
"Türkiye'nin en vahim hâdisesi. Yeniçeriliğin ılgâ-sıdır. Cevdet Paşa'ya tarih yazdırılır. Fakat Cevdet Paşa kurnaz ve akıllıdır. Yeniçerilik ilgâ edilmeliydi, der. Tarihi de zaten 1826'ya kadar yazar. Ondan sonrası yoktur. Sebep? Açık. Osmanlı yok artık.
"II. Mahmud'un ordusu milli değildi. III. Selim'den sonra tıbbiye, harbiye Fransızlar'ın elindedir. Hâriciye de ingilizlerin eline geçmişti.
"Bunu ben 55 yaşından sonra görebildim. Bize ilk mektepten üniversiteye kadar Yeniçeri kaldırılmalıydı, diye okuttular. Yeniçeri kokadır diye yutturdular. Bir İmparatorluk birden ölmez.
"Osmanlı II. Mahmud'da ölmüştür, II. Abdülhamid bu ölüyü diriltmiş ve otuz üç sene ayakta tutmuş ye gâne adamdır. II. Abdülhamid son Osmanlı Padişahıdır. Osmanlı II. Abdülhamid'de biter."
Günlük. 5 Aralık 1976